Tác phẩm mỹ thuật ứng dụng và những điều cần biết

Mỹ thuật được ứng dụng vào đời sống hằng ngày với rất nhiều thiết kế, mẫu mã, kiểu dáng hết sức đa dạng. Và ta thường nghe nói đến “bộ nhận diện thương hiệu”, “tạo hình nhân vật” hay “biểu trưng”, “biểu tượng”, …Những sản phẩm trên được gọi tên chung là “tác phẩm mỹ thuật ứng dụng” theo quy định của pháp luật về sở hữu trí tuệ. Vậy “tác phẩm mỹ thuật ứng dụng” là gì? Làm sao để bảo vệ thành quả sáng tạo của mình khỏi bị sao chép, đạo nhái? Thủ tục đăng ký bản quyền cho tác phẩm mỹ thuật ứng dụng có phức tạp không?

Trong bài viết này, banquyen.net sẽ thông tin đến bạn đọc về “Tác phẩm mỹ thuật ứng dụng và những điều cần biết”, mời quý bạn đọc theo dõi.

MỤC LỤC BÀI VIẾT Tác phẩm mỹ thuật ứng dụng là gì? Tác phẩm mỹ thuật ứng dụng theo Luật sở hữu trí tuệ là gì? Tác phẩm mỹ thuật ứng dụng được bảo hộ như thế nào? Quy trình đăng ký bảo hộ tác phẩm mỹ thuật ứng dụng Hồ sơ đăng ký bảo hộ tác phẩm mỹ thuật ứng dụng Tác phẩm mỹ thuật ứng dụng được bảo hộ bao lâu Dịch vụ đăng ký bảo hộ tác phẩm mỹ thuật ứng dụng

1. Tác phẩm mỹ thuật ứng dụng là gì?

Thông thường, chúng ta hiểu tác phẩm mỹ thuật là những sản phẩm được tạo ra từ hoạt động sáng tạo của con người mang yếu tố mỹ thuật, có thể là những hình ảnh, đường nét, màu sắc hoặc sự kết hợp giữa những yếu tố đó với nhau. Ứng dụng là việc áp dụng kết quả sáng tạo vào đời sống hằng ngày.

Vậy, tác phẩm mỹ thuật ứng dụng có thể được hiểu là những sản phẩm được tạo thành bởi sự sáng tạo mang tính mỹ thuật và có một chức năng nào đó được ứng dụng vào cuộc sống.

Ví dụ như: logo được in ấn trên các phương tiện kinh doanh của công ty (hàng hoá, biển hiệu, tài liệu quảng cáo, đồng phục nhân viên, mũ/nón, ba lô, móc khoá, v.v…), tạo hình nhân vật, (character), …

2. Tác phẩm mỹ thuật ứng dụng theo Luật sở hữu trí tuệ là gì?

Tác phẩm mỹ thuật ứng dụng là một trong 14 loại hình tác phẩm được bảo hộ theo cơ chế quyền tác giả (điểm g Khoản 1 Điều 14 Luật Sở hữu trí tuệ).

Khoản 8 Điều 6 Nghị định số 17/2023/NĐ-CP hướng dẫn Luật Sở hữu trí tuệ định nghĩa về tác phẩm mỹ thuật ứng dụng như sau:

Tác phẩm mỹ thuật ứng dụng là tác phẩm được thể hiện bởi đường nét, màu sắc, hình khối, bố cục với tính năng hữu ích, có thể gắn liền với một đồ vật hữu ích, được sản xuất thủ công hoặc công nghiệp bao gồm: Thiết kế đồ họa (hình thức thể hiện của biểu trưng, bộ nhận diện và bao bì sản phẩm; hình thức thể hiện của nhân vật); thiết kế thời trang; thiết kế mang tính mỹ thuật gắn liền với tạo dáng sản phẩm; thiết kế nội thất, trang trí nội thất, ngoại thất mang tính mỹ thuật. Tác phẩm mỹ thuật ứng dụng được thể hiện dưới dạng tạo dáng sản phẩm mang tính mỹ thuật, không thể được tạo ra một cách dễ dàng đối với người có hiểu biết trung bình trong lĩnh vực tương ứng và không bao gồm tạo dáng bên ngoài của sản phẩm bắt buộc phải có để thực hiện chức năng của sản phẩm.

Một số hình ảnh minh hoạ về tác phẩm mỹ thuật ứng dụng:

3. Tác phẩm mỹ thuật ứng dụng được bảo hộ như thế nào?

Tác phẩm mỹ thuật ứng dụng được Nhà nước Việt Nam bảo hộ bằng cơ chế quyền tác giả trên phạm vi toàn quốc, đồng thời được bảo hộ tại 176 quốc gia là thành viên của Công ước BERNE về bảo hộ các tác phẩm văn học và nghệ thuật trong một thời hạn nhất định. Xuyên suốt thời hạn bảo hộ, tác giả sáng tạo ra tác phẩm và chủ sở hữu được bảo hộ và nắm giữ hai nhóm quyền gồm: quyền nhân thân và quyền tài sản, cụ thể:

Quyền nhân thân (dành cho tác giả)

Quyền tài sản (dành cho chủ sở hữu)

– Quyền đặt tên cho tác phẩm. – Quyền đứng tên thật hoặc bút danh trên tác phẩm; được nêu tên thật hoặc bút danh khi tác phẩm được công bố, sử dụng; – Quyền công bố tác phẩm hoặc cho phép người khác công bố tác phẩm; (quyền này dành cho Chủ sở hữu) – Quyền bảo vệ sự toàn vẹn của tác phẩm không cho người khác xuyên tạc; không cho người khác sửa đổi, cắt xén tác phẩm dưới bất kỳ hình thức nào gây phương hại đến danh dự và uy tín của tác giả.

– Quyền làm tác phẩm phái sinh; – Quyền biểu diễn tác phẩm trước công chúng trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua các bản ghi âm, ghi hình hoặc bất kỳ phương tiện kỹ thuật nào tại địa điểm mà công chúng có thể tiếp cận được nhưng công chúng không thể tự do lựa chọn thời gian và từng phần tác phẩm; – Quyền sao chép trực tiếp hoặc gián tiếp toàn bộ hoặc một phần tác phẩm bằng bất kỳ phương tiện hay hình thức nào, trừ trường ngoại lệ được pháp luật cho phép thực hiện; – Quyền phân phối, nhập khẩu để phân phối đến công chúng thông qua bán hoặc hình thức chuyển giao quyền sở hữu khác đối với bản gốc, bản sao tác phẩm dưới dạng hữu hình, trừ trường ngoại lệ được pháp luật cho phép thực hiện; – Quyền phát sóng, truyền đạt đến công chúng tác phẩm bằng phương tiện hữu tuyến, vô tuyến, mạng thông tin điện tử hoặc bất kỳ phương tiện kỹ thuật nào khác, bao gồm cả việc cung cấp tác phẩm đến công chúng theo cách mà công chúng có thể tiếp cận được tại địa điểm và thời gian do họ lựa chọn.

Nếu tác giả tự mình đầu tư tiền bạc, chất xám sáng tạo ra tác phẩm mỹ thuật ứng dụng

(không phải do được giao việc, giao nhiệm vụ khi làm việc hoặc được đặt hàng) thì sẽ được hưởng đầy đủ cả quyền nhân thân lẫn quyền tài sản vừa nêu.

Thời gian bảo hộ đối với quyền nhân thân và quyền tài sản không giống nhau, chi tiết được banquyen.net trình bày trong Mục 6 bên dưới.

Lưu ý: Tác phẩm mỹ thuật ứng dụng được bảo hộ theo cơ chế tự động và sẽ không mặc nhiên có được Giấy tờ xác nhận của cơ quan nhà nước về sự bảo hộ này, thông thường, tác giả, chủ sở hữu thường gặp khó khăn trong việc chứng minh quyền khi:

(i) khai thác bản quyền (cho người khác sử dụng tác phẩm có thu tiền bản quyền);

(ii) nhượng lại bản quyền (bán bản quyền, độc quyền…); hoặc

(iii) xử lý những trường hợp sử dụng tác phẩm trái phép, bảo vệ quyền khi có tranh chấp bản quyền, tác quyền, …

Do đó, Nhà nước khuyến khích tác giả, chủ sở hữu tiến hành thủ tục đăng ký bản quyền cho tác phẩm mỹ thuật ứng dụng. Kết quả của thủ tục này là Giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả (như hình minh hoạ) trên đó ghi nhận thông tin về tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả đối với tác phẩm mỹ thuật ứng dụng và có xác nhận đăng ký từ phía Cục Bản quyền tác giả.

4. Quy trình đăng ký bảo hộ tác phẩm mỹ thuật ứng dụng

Quy trình đăng ký bảo hộ tác phẩm mỹ thuật ứng dụng tại Việt Nam trải qua 3 bước như sau:

∗ Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ đăng ký bảo hộ tác phẩm mỹ thuật ứng dụng

Sau khi hoàn thành tác phẩm, tác giả, chủ sở hữu tác phẩm mỹ thuật ứng dụng tiến hành soạn thảo hồ sơ đăng ký bảo hộ tác phẩm mỹ thuật ứng dụng theo hướng dẫn ở Mục 5 bên dưới.

∗ Bước 2: Nộp hồ sơ đăng ký bảo hộ tác phẩm mỹ thuật ứng dụng

Tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả nộp hồ sơ đăng ký quyền tác giả tại Cục Bản quyền tác giả thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

Cách nộp hồ sơ:

– Nộp trực tiếp;

– Nộp qua đường bưu điện;

– Ủy quyền cho tổ chức tư vấn, dịch vụ quyền tác giả quyền liên quan để nộp;

– Nộp hồ sơ trực tuyến qua Cổng dịch vụ công quốc gia.

Địa chỉ nộp hồ sơ:

– Tại Hà Nội: Trụ sở Cục Bản quyền tác giả tại số 33 Ngõ 294/2 Kim Mã, Quận Ba Đình, Thành phố Hà Nội.

– Tại TP.HCM: Văn phòng đại diện Cục Bản quyền tác giả tại số 170 Nguyễn Đình Chiểu, Phường 6, Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh.

– Tại Đà Nẵng: Văn phòng đại diện Cục Bản quyền tác giả tại số 01, Đường An Nhơn 7, Phường An Hải Bắc, Quận Sơn Trà, Thành phố Đà Nẵng.

∗ Bước 3: Cục Bản quyền tác giả thẩm định hồ sơ và cấp Giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả

Hồ sơ sau khi được tiếp nhận sẽ được xem xét tính hợp lệ trong vòng 1 tháng. Sau đó, Cục Bản quyền tác giả sẽ xem xét cấp Giấy chứng nhận trong thời hạn 15 ngày làm việc, kể từ ngày hồ sơ được xem là hợp lệ.

Bạn đọc theo dõi tóm tắt quy trình đăng ký bảo hộ tác phẩm mỹ thuật ứng dụng dưới đây:

5. Hồ sơ đăng ký bảo hộ tác phẩm mỹ thuật ứng dụng

Hồ sơ đăng ký bảo hộ tác phẩm mỹ thuật ứng dụng gồm có:

1. Tờ khai đăng ký quyền tác giả (tải về);
2. Bản sao CMND/CCCD của tác giả;
3. Bản sao CMND/CCCD của Chủ sở hữu quyền tác giả nếu là cá nhân hoặc Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp nếu là Công ty;
4. Bản sao Tác phẩm mỹ thuật ứng dụng muốn đăng ký;
5. Giấy uỷ quyền, nếu người nộp hồ sơ được nộp theo uỷ quyền;
6. Tài liệu chứng minh quyền nộp hồ sơ, nếu người nộp hồ sơ thụ hưởng quyền đó của người khác do được thừa kế, chuyển giao, kế thừa;
7. Văn bản đồng ý của các đồng tác giả, nếu tác phẩm có đồng tác giả;
8. Văn bản đồng ý của các đồng chủ sở hữu, nếu quyền tác giả thuộc sở hữu chung.

6. Tác phẩm mỹ thuật ứng dụng được bảo hộ bao lâu?

– Theo quy định hiện hành, quyền nhân thân (trừ quyền công bố tác phẩm hoặc cho phép người khác công bố tác phẩm) được bảo hộ vô thời hạn.

– Riêng đối với quyền công bố tác phẩm hoặc cho phép người khác công bố và quyền tài sản đã nêu ở Mục 3 Bài viết đối với tác phẩm mỹ thuật ứng dụng, thời hạn bảo hộ được quy định như sau:

+ Tác phẩm đã công bố: Bảo hộ 75 năm kể từ khi tác phẩm được công bố lần đầu tiên.

+ Tác phẩm đã được định hình mà chưa được công bố suốt 25 năm kể từ lúc định hình: Bảo hộ 100 năm kể từ lúc tác phẩm được định hình.

7. Dịch vụ đăng ký bảo hộ tác phẩm mỹ thuật ứng dụng

Banquyen.net là website chuyên ngành của Công ty Luật Bản Quyền Quốc Tế (Công ty Luật CIS), chuyên cung cấp các thông tin liên quan đến lĩnh vực sở hữu trí tuệ và là đơn vị chuyên nghiệp chuyên cung cấp dịch vụ đăng ký bản quyền tác giả.

Chúng tôi được đào tạo chuyên sâu trong các chuyên ngành về sở hữu trí tuệ, bản quyền tác giả và quyền sở hữu công nghiệp. Với đội ngũ chuyên gia có năng lực và kinh nghiệm, chúng tôi chuyên:

– Tư vấn đăng ký quyền tác giả đối với tác phẩm mỹ thuật ứng dụng.

– Hoàn thiện hồ sơ, theo dõi đơn đăng ký quyền tác giả đối với tác phẩm mỹ thuật ứng dụng và phúc đáp với cơ quan đăng ký (nếu có).

– Tiếp nhận Giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả.

– Khiếu nại các quyết định liên quan đến cấp giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả.

Slogan của chúng tôi: Cầu nối trí tuệ – Chìa khóa thành công

Để được hỗ trợ tốt nhất, bạn vui lòng liên hệ thông tin bên dưới:

CÔNG TY LUẬT BẢN QUYỀN QUỐC TẾ

109 Hoàng Sa, P. Đa Kao, Quận 1, TP. Hồ Chí Minh

Điện thoại: 028 3911 8580 – 091 911 8580

Email: sohuutritue@cis.vn